atheisme.eu home
Er is geen god - wij maken ons leven zelf - atheisme.eu

 
home | doelstellingen | forum | nieuwsbrief | boeken | zoek | contact | links |


Atheisme, een wereldbeeld zonder goden. Alles over waarom we een wereld nodig hebben gebaseerd op secularisme, humanisme, rationalisme en vrije kritiek.

Lees de doelstellingen. Suggesties en kritiek kunnen hier ook worden geplaatst.

Alle artikelen

Alfabetisch

Categorieën

linkdump
maatschappij
opinie
religie
wetenschap

Doe

Agenda, evenementen, tips

nieuwsbrief

netwerk

Meest gelezen

1. (40630) Vergelijk de bijbel met de kora…
2. (16787) Atheïstische Beweging
3. (15935) Religie is een leugen gebaseerd…
4. (14501) Carol Tavris over cognitieve di…
5. (12477) Geloof of wetenschap - Cees Dek…
6. (12116) Jill Bolte Taylor over de herse…
7. (12025) Over bidden en de dood
8. (9934) Bertrand Russell: waarom ik gee…
9. (9587) De noodzaak van kritiek op de i…
10. (9416) Chris Buskes over de invloed va…

Extra

Powered by Pivot - 1.40.4: 'Dreadwind' 
XML: RSS Feed 
XML: Atom Feed 

« Wanneer gaat het west… | Home | Drogredenen in de bij… »

Ferdinand Domela Nieuwenhuis - Luthers Predikant?

13 09 11 - 20:01 - Categorie: maatschappij Geachte Commissie voor de straatnamen Amsterdam,

Onlangs wandelde ik door de Spaarndammerbuurt in Oud-West, en tot mijn vreugde viel mijn oog op het straatnaambord van het Domela Nieuwenhuisplantsoen. Ik wist niet eens dat er een plantsoen naar deze eigenzinnige en tegendraadse figuur genoemd was, en omdat ik zijn ideeën interessant vind en zijn boeken aan het lezen ben ging ik eens kijken wat er allemaal ter toelichting op het bordje stond. Daar las ik ondermeer: Luthers Predikant.

Domela Nieuwenhuisplantsoen

Maar dit klopt niet. Domela Nieuwenhuis was inderdaad opgeleid als theoloog en heeft aanvankelijk als predikant gewerkt. Maar hij heeft na verloop van tijd afstand genomen van de religie en heeft zich ontwikkeld tot een godsdienstcriticus, die de religie als een van de oorzaken zag van de armoede en uitbuiting van het volk.

Hij kwam vanwege zijn werk als predikant veelvuldig in aanraking met de ellendige omstandigheden waarin vele mensen verkeerden, en hij merkte dat er vanuit de kerk niets werd gedaan om deze situatie te verbeteren. Integendeel werd door de kerk de status quo juist in stand gehouden.

In zijn drukbezochte afscheidspreek verwees hij ernaar dat de kerk zich niet richtte op déze wereld, maar op het 'hogere', en zich zo stelt tegenover het humanisme, dat onze wereld als de enige werkelijke beschouwt. Het is daarom onze plicht, zei hij, om 'deze wereld te vervormen tot een verblijfplaats waarin iedereen een gezond en goed leven kan leiden'.

Deze ervaringen veroorzaakten zijn belangstelling voor het socialisme, dat in deze tijd al sterk in opgang was gekomen. Zijn ontwikkeling als pionier op dit gebied viel dus samen met het afstand nemen van de kerk en het geloof. Hij wilde dat het volk emancipeerde en niet meer afhankelijk was van zijn uitbuiters.

Vervolgens kwam hij tot de conclusie dat het socialisme op zich niet bevredigend was, omdat het zich vooral richtte op armoedebestrijding via de staat. Hij voorspelde dat als de staat de productiemiddelen zou gaan beheren om een eerlijkere maatschappij te waarborgen het socialisme zich zou gaan ontwikkelen tot een nieuwe vorm van religie. Op die manier zou het volk misschien gered zijn van honger en uitbuiting, maar geestelijk zou men nog altijd niet vrij zijn.

Dit inzicht zette hem op het pad van het anarchisme. Mensen moesten vrij en onafhankelijk kunnen zijn, ook geestelijk, en zich vrij kunnen ontwikkelen en scholen, om te voorkomen dat ze werden onderworpen aan het gezag van het drievoudige monster 'troon, altaar en beurs'. Hij vatte het ook samen als de tirannie van de vijf k's: kerk, koning, kapitaal, kazerne en kroeg. Dit waren de elementen die het volk passief en afhankelijk maakten, en die dienden te worden bestreden.
Hij stelde gezag tegenover vrijheid: het autoritaire socialisme van de staat versus liberaal socialisme. Anarchisme had voor hem de betekenis van dit vrije socialisme.

Dat Domela Nieuwenhuis zichzelf een atheïst noemde is ondermeer te lezen in zijn boek Van Christen tot Anarchist, waarin hij zijn ontwikkeling beschrijft van evangelist tot atheïst, socialist en ten slotte anarchist.
Het verbaast mij dat Domela Nieuwenhuis nog steeds wordt genoemd als dominee, omdat hij zich expliciet negatief over religie heeft uitgelaten. Ik vind het vooral jammer omdat daardoor wordt gesuggereerd dat Domela Nieuwenhuis het socialisme zag als iets dat heel natuurlijk aansloot bij religie, om zo het volk te emanciperen en het de mogelijkheid te geven zichzelf te bevrijden uit de armoede. Hij wees integendeel de kerk aan als instantie die socialisme en emancipatie tégenwerkte. De mens moet zich door ontwikkeling en het vergroten van kennis bevrijden van ieder gezag, ook het gezag van god.

Verzoek

Bij deze wou ik u verzoeken om 'Luthers Predikant' weg te halen, en 'atheïst en anarchist' aan het bordje toe te voegen. Dat zal recht doen aan de werkelijke betekenis van Domela Nieuwenhuis.
Ik hoop dat meer mensen zich gaan verdiepen in de ideeën van Domela Nieuwenhuis en geïnspireerd raken om zijn maatschappelijke idealen verder te ontwikkelen. Uitbuiting en bedrog liggen altijd in nieuwe gedaantes op de loer, en het is goed als mensen zich ervan bewust zijn hoe ze kunnen voorkomen afhankelijk te worden van elke k die het op onze vrijheid en levensvoorwaarden voorzien heeft.

Deze brief is gestuurd naar de Amsterdamse Straatnamencommissie en zal op 30 september in de deelraad worden behandeld.
Hij werd eerder gepubliceerd op de website van het Atheistisch Verbond.

Auteur: Els Geuzebroek

Dit artikel is 910 keer gelezen.


twee reacties

Beste Els,

Naar aanleiding van jouw reactie op het straatnaambord in de Spaarndammerbuurt zouden wij jou graag een kort interview afnemen. Daar wij ook zelf volop in productie zijn betreffende een essay-documentaire over Ferdinand Domela Nieuwenhuis zouden wij graag als gelijkgestemden van geest met jou in conclaaf gaan over de man die op 31 december 1846 in een liberaal luthers professorengezin geboren werd en na een studie theologie predikant werd in Harlingen, Beverwijk en Den Haag, en zelfs als De Verlosser werd beschouwd door de arbeidersgemeenschap in Noord-Nederland.

Hopelijk bereikt jou dit bericht in goede gezondheid,

hartelijke groet,

namens Van Stirum TV
Van Stirum TV (URL) - 28 10 14 - 01:25

Puur uit interesse, hoewel dit artikel al bijna 9 jaar oud is, toch even de vraag; Is het naambordje veranderd??
Jos () - 25 07 20 - 22:38


  
Persoonlijke info onthouden?


 

Kattebel:
Verberg email:
 


Kleine lettertjes: Alle HTML-tags behalve <b> en <i> zullen uit je reactie worden verwijderd. Je maakt links door gewoon een URL of email-adres in te typen.

Laatste Reacties

Piet van Dijk (Vergelijk de bijb…): Heel vreemd. Als ik bijbe…
Piet van Dijk (Drogredenen in de…): In één woord: briljant. I…
Rita Wiersum (Is het tijd voor …): Hallo vrienden, mijn naam…
Jos (Ferdinand Domela …): Puur uit interesse, hoewe…
Max (Wanneer gaat het …): @Anton- 27 08 11 - 21:08:…
Edward Apcar (Religie is een le…): Mooi geredeneerd, maar he…
Jan (Religie is een le…): Eeuwenlang was Europa het…
Edward Apcar (Vergelijk de bijb…): In eerste instantie had i…
Max (Vergelijk de bijb…): Altijd lachen als islam-g…
Edward Apcar (Vergelijk de bijb…): Fout, beste Max, Christe…
Max (Vergelijk de bijb…): @Lancar (URL) - 07 12 18 …
Max (Vergelijk de bijb…): Moslims denken dat ze God…
frans lautenslage… (Religie is een le…): Maak u niet druk over het…
Yoram Diamand (Creationistische …): https://www.dropbox.com/s…
Edward Apcar (Religie is een le…): Door een of andere duiste…
Edward Apcar (Wanneer gaat het …): Ook nu weer wat aan de la…

Bol.com boeken

Moreel Esperanto
Moreel Esperanto
Paul Cliteur

Ga naar de boekenpagina.

Forum activiteit

Zoek!


« Oktober 2024
Z M D W D V Z
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31    

Linkdump

Zondag 13 Mei 2012 at 12:40 am

Ultieme reis door het universum en de tijd, met uitleg over hoe de modernste technieken informatie geven.
Bekijk groot formaat
Dinsdag 22 Februari 2011 at 7:43 pm

Willekeurig deel uit een reeks weerleggingen van heilige hallucinaties, ter lering en vermaak.
Bekijk groot formaat
Zondag 12 December 2010 at 03:27 am

Hele aparte diabolis in musica in deze Handel-interpretatie van Edward Current en Steven Clark. Om alvast in de kerststemming te komen.
Bekijk groot formaat
Zaterdag 09 Oktober 2010 at 7:39 pm

Ray Comforts onbekendheid met de oorsprong van de hond inspireert tot evolutiefilmpje.
Bekijk groot formaat
Zondag 19 September 2010 at 12:42 pm

De paus heeft te vaak gezegd dat Hitler een atheist was. Hitler was een katholiek, en werd om die reden gesteund door het Vaticaan tegen het opkomende atheïsme.
Bekijk groot formaat
Vrijdag 02 Juli 2010 at 8:55 pm

Een vrije vertaling van de film Critical Thinking van Qualiasoup.
Bekijk groot formaat
Dinsdag 06 April 2010 at 12:30 am

Wie zegt niet in het bovennatuurlijke te geloven krijgt vaak te horen dat hij zich 'open moet stellen'. Maar wat is dat eigenlijk, open mindedness?
Bekijk groot formaat
Zaterdag 20 Februari 2010 at 05:07 am
Bekijk groot formaat
Maandag 07 December 2009 at 4:25 pm Eugenie Scott houdt een lezing met de titel Creationism: still crazy after all those years.


Bekijk groot formaat
Zaterdag 01 Augustus 2009 at 3:51 pm Voor wie deze documentaire nog niet heeft gezien: deel 1 en deel 2.

Bekijk groot formaat
 

Unbenanntes Dokument

© 2007 atheisme.eu